നിണത്തില് തിടം വെക്കുന്ന വിത്തുകള്
കെനിയന് സമൂഹത്തിലെ അനീതികളെ നിശിതമായി വിമര്ശിച്ചു ഗികുയു ഭാഷയില് എഴുതിയ 'ഐ വില് മാറി വെന് ഐ വാണ്ട് ' എന്ന നാടകത്തിന്റെ രചനയെ തുടര്ന്നു 1977- '78 കാലത്ത് തീവ്ര സുരക്ഷാ തടവറയില് ജയില്വാസം അനുഷ്ടിക്കേണ്ടിവന്നതും, ആഫ്രിക്കന് എഴുത്തുകാര് കൊളോണിയലിസ്റ്റ് ഭാഷയായ ഇംഗ്ലീഷ് ഉപേക്ഷിച്ചു ഹൃദയങ്ങളെ കൂടി 'ഡി കോളനൈസ്' ചെയ്യേണ്ടതിനെ കുറിച്ച് നടത്തിയ കാംപെയ്നുകളും എന്ഗൂഗിയെ കെനിയന് ചെറുത്തുനില്പ്പിന്റെ ധൈഷണിക പ്രതീകമായി ഉയര്ത്തിയിരുന്നു. 'എ ഗ്രെയ്ന് ഓഫ് വീറ്റ്' അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനാരീതിയില് സംഭവിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന വിപ്ലവകരമായ മാറ്റത്തിനും തുടക്കം കുറിച്ചു. മുന് നോവലുകളില്നിന്നു വ്യത്യസ്തമായി ഏതെങ്കിലും ഒരു കഥാപാത്രത്തിന്റെ മനോവ്യാപാരങ്ങളില് ഊന്നുന്നതിനു പകരം, എപ്പിക് സ്വഭാവമുള്ള, വ്യത്യസ്ത കാഴ്ചപ്പാടുകളിലൂടെ പല കഥാപാത്രങ്ങളിലേക്കും കാലങ്ങളിലേക്കും ഊന്നുന്ന സാമൂഹിക കഥാഖ്യാനത്തിലേക്ക് ഈ നോവലോടെ അദ്ദേഹം മാറിത്തുടങ്ങിയെന്നു അബ്ദുറഹിമാന് ഗുര്നാ നിരീക്ഷിക്കുന്നു. (നോവലിന്റെ പെന്ഗ്വിന് പതിപ്പിനുള്ള ആമുഖം.) ലീഡ്സ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയില് പോസ്റ്റ് ഗ്രാജുവേറ്റ് തീസിസ് മുഴുവനാക്കുന്നതിനു പകരം പരന്ന വായനയിലേക്ക് തിരിഞ്ഞ 1964-'66 കാലഘട്ടത്തിലാണ് എന്ഗൂഗി നോവല് രചന നടത്തിയത്. ഫ്രാന്സ് ഫാനന്റെ 'ദി റച്ച്ഡ് ഓഫ് ദി എര്ത്ത്', മാര്ക്സിന്റെയും എംഗല്സിന്റെയും ലേഖനങ്ങള് , ജോസഫ് കോണ്റാഡിന്റെ നോവലുകള് എന്നിവയാണ് അദ്ദേഹത്തെ അക്കാലത്ത് ഏറ്റവും കൂടുതല് സ്വാധീനിച്ചത്. നോവലില് ആ സ്വാധീനം സുവ്യക്തവുമാണ്.
കെനിയയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിലേക്ക് നയിച്ച കലാപനാളുകളിലും അതിനു മുമ്പുമായാണ് 'വീപ് നോട്, ചൈല്ഡ്' , 'ദി റിവര് ബിറ്റ് വീന്' എന്നീ നോവലുകളുടെ കാല പശ്ചാത്തലമെങ്കില് 1963 - ലെ സ്വാതന്ത്ര്യ ('ഉഹൂറു')ദിനത്തിന് തൊട്ടുമുമ്പുള്ള നാലുദിവസങ്ങളിലായാണ് 'എ ഗ്രൈന് ഓഫ് വീറ്റ്' എന്ന നോവലിന്റെ കഥാകാലം. എന്നാല് നോവലിന്റെ ഇതിവൃത്തത്തില് ഏറ്റവും പ്രധാനമായ സംഭവങ്ങള് അമ്പതുകളുടെ കലാപനാളുകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത് എന്ന നിലക്ക് പ്രസ്തുത നോവലുകളുമായി ചേര്ത്ത് 'ഒരു മണി ഗോതമ്പ്' നോവലിസ്റ്റിന്റെ ആദ്യകാല നോവല് ത്രയം (early trilogy) പൂര്ത്തിയാക്കുന്നു എന്ന് പറയാം. തുടര്ന്നു രചിക്കപ്പെട്ട പെറ്റല്സ് ഓഫ് ബ്ലഡ് , ഡെവിള് ഓണ് ദി ക്രോസ്സ്, മാതിഗാരി എന്നിവ കൊളോണിയല് അനന്തര കാലഘട്ടത്തെയാണ് ആവിഷ്കരിക്കുന്നത് എന്ന വസ്തുതയും സംഗതമാണ്. 1952-ല് പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട അടിയന്തരാവസ്ഥ, നാലുവര്ഷത്തെ കിരാതനടപടികള് കൊണ്ടുതന്നെ കലാപത്തെ ഒതുക്കിയിരുന്നെങ്കിലും, 1960 വരെയും തുടര്ന്നു. കലാപനാളുകളിലെ പീഡനങ്ങളുടെയും സ്പര്ദ്ധകളുടെയും ഒറ്റുകളുടെയും അനുഭവങ്ങള് എഴാണ്ടുകല്ക്കിപ്പുറവും മനസ്സുകളില് വടുകെട്ടി നിന്നു. ഗികുയു ജനതയെ കുടിയൊഴിപ്പിച്ചും സ്വന്തം മണ്ണില് കുടിയാന്മാരാക്കിയും 1930 -കള് മുതല് വെളുത്ത വര്ഗ്ഗക്കാര് സ്ഥാപിച്ചു തുടങ്ങിയ കുടിയേറ്റ മേഖലകള് എന്ഗൂഗിയുടെ മാര്ക്സിസ്റ്റ് വായനകളുടെ തിരിച്ചറിവുകളെ ഏറെ ഉദ്ദീപിപ്പിച്ചു. മോ മോ കലാപകാരികളോട് ചേര്ന്ന ഒരു സഹോദരനും മൂകനും ബധിരനുമായ കാരണം സൈനികരുടെ ആജ്ഞ മനസ്സിലാക്കാനാവാതെ വെടിയേറ്റു മരിച്ച മറ്റൊരു സഹോദരനും എന്ഗൂഗിക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. ഈ രണ്ടാമനാണ് നോവലിലെ ഗിതോനോയുടെ ആദിരൂപം.
കുട്ടിക്കാലത്തെ അനാഥത്തത്തിന്റെയും രണ്ടാനമ്മയുടെ സ്നേഹരഹിതമായ പെരുമാറ്റത്തിന്റെയും ഓര്മ്മകളില് അന്തര്മുഖനും ആത്മവിശ്വാസമില്ലാത്തവനുമായി വളര്ന്ന, 'തലതാഴ്ത്തി, ചുറ്റും നോക്കാന് ലജ്ജാലുവെന്ന മട്ടില് ' നടക്കുന്ന മുഗോയിലാണ് നോവല് ആരംഭിക്കുന്നത്. എന്നാല് തബായി സമൂഹം, കൊളോണിയല് സൈനികരുടെ കൊടിയ പീഡനങ്ങളിലും ഉറച്ചു നില്ക്കുകയും നിരാഹാര സമര മുറകള് പോലുള്ളവക്ക് നേതൃത്വം നല്കുകയും ചെയ്ത നായക പരിവേഷമുള്ള പോരാളിയായാണ് അയാളെ കാണുന്നത്. ദൈവികമായ സന്ദേശങ്ങള്ക്ക് കാതോര്ക്കുകയും തന്റെ ജനതയുടെ മോചകനാവുന്നതിനെ കുറിച്ച് സ്വപ്നങ്ങള് കാണുകയും ചെയ്യുന്ന മുഗോയില് 'ഇരു തടങ്ങള്ക്കിടയിലെ നദി'യിലെ വയാകിയുടെയും കബോന്യിയുടെയും സ്വഭാവങ്ങളുടെ വിചിത്ര സമ്മേളനം കണ്ടെത്താനാവും. ഏറ്റുപറച്ചിലുകള്ക്കും സവിശേഷ സന്ദര്ഭങ്ങളില് മുന്നില് നിന്ന് നയിക്കുന്നതിനും എല്ലാവരും ഉറ്റുനോക്കുന്ന മുഗോ പക്ഷെ, തന്റെയുള്ളില് ഒരു ഇരുണ്ട രഹസ്യത്തിന്റെ ഭാരവും കുറ്റബോധവും പേറുന്നവനാണ്. മുഗോയുടെ വ്യക്തിത്വത്തിന്റെ പരിമിതികള്ക്ക് നേരെ എതിരറ്റമാണ് രാഷ്ട്രീയ, സാമൂഹിക ബോധ്യങ്ങള് തുറന്നു പറയുകയും ശരിയായ സമയത്ത് തനിക്കേറെ പ്രിയപ്പെട്ട കുടുംബത്തെയും സൌഹൃദങ്ങളെയും വിട്ടു കലാപകാരികളോട് ചേരുകയും ചെയ്യുന്ന കിഹികെ. ധീരനും, സ്വാഭാവിക സമര നായകനുമായി വളര്ന്നു വരുന്ന കിഹികെ, ദുരൂഹമായ രീതിയില് സൈനികരുടെ പിടിയിലാവുകയും കൊളോണിയല് ഭരണത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നവര്ക്കുള്ള താക്കീതായി പരസ്യമായി തൂക്കിലേറ്റി പ്രദര്ശിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. 'ഉഹൂറു' ദിനത്തില് , കിഹികെയെ ഒറ്റിക്കൊടുത്തവനെന്നു സംശയിക്കപ്പെടുന്ന കരാന്യയെ വിചാരണ ചെയ്തു ശിക്ഷിക്കണം എന്ന് തബായി സമൂഹ പ്രമുഖര് തീരുമാനിക്കുകയും ചടങ്ങില് ജനങ്ങളെ അഭിസംബോധന ചെയ്യാന് സര്വ്വധാ യോഗ്യനായി അംഗീകരിക്കപ്പെടുന്ന മുഗോയെ നിര്ബന്ധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മുഗേയെപ്പോലെത്തന്നെ ആറു വര്ഷത്തെ കാരാഗൃഹവാസവും കൊടിയ പീഡനങ്ങളും കഴിഞ്ഞെത്തിയ മറ്റൊരു പ്രമുഖ കഥാപാത്രമാണ് ഗികോന്യൊ. കിഹികെയുടെ സഹോദരിയും അനുപമ സൌന്ദര്യവതിയുമായ മുംബിയെ വിവാഹം ചെയ്ത കിഗോന്യൊ, അവളോട് ഒന്നിക്കാനുള്ള തീവ്രമായ കൊതികൊണ്ട് , മുഗോയേ പോലുള്ളവരില് നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, കൊളോണിയല് അധികൃതരുടെ 'പ്രതിജ്ഞ' ചൊല്ലാന് തയ്യാറായവനാണ്; അതുകൊണ്ട് പ്രയോജനം ഒന്നുമുണ്ടായില്ലെങ്കിലും. എന്നാല് , മോചനം കഴിഞ്ഞെത്തുന്ന ഗികോന്യൊ സ്ഥബ്ധനായിപ്പോവുന്നത് മുംബി, കരാന്യയുടെ കുഞ്ഞിന്റെ മാതാവായിരിക്കുന്നു എന്നറിയുമ്പോഴാണ്. അതയാളെ സ്വന്തം വീട്ടില് ഒരന്യനാക്കുന്നു.
സമാന്തരമായോ ഇടഞ്ഞോ കൊമ്പു കോര്ക്കുന്ന ഈ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ ജീവിതങ്ങള് ഇഴകോര്ക്കുകയും നാടിന്റെ വിധിയുമായി കെട്ടുപിണയുകയും ചെയ്യുന്നത് പ്രധാനമായും ചില ഏറ്റുപറച്ചിലുകളുടെ രൂപത്തിലാണ് നോവലില് ആവിഷ്കരിക്കുന്നത്. ഈ ഏറ്റുപറച്ചിലുകള്ക്കും പരിഹാരങ്ങള്ക്കും എല്ലാവരും ഉറ്റുനോക്കുന്നത് മുഗോയിലേക്കാണ് എന്നതില് അന്തര്ലീനമായിരിക്കുന്ന തീക്ഷ്ണ വൈരുധ്യം പിന്നീടാണ് വെളിവാകുക, സവിശേഷ സാഹചര്യങ്ങളിലുള്ള മുഗോയുടെ വിചിത്രമായ ഉള്വലിയലില് അതിന്റെ സൂചനകള് ഉണ്ടെങ്കിലും. മുംബിയുമായുള്ള തന്റെ വിവാഹ ജീവിതത്തിന്റെ ശൈഥില്യം സംഭവിച്ചത് എങ്ങനെയാണെന്ന് മുഗോയോട് മാത്രമാണ് ഗികോന്യൊ വെളിപ്പെടുത്തുക. മുംബിയാവട്ടെ, ഗികോന്യോയേ മാത്രം ധ്യാനിച്ച് ജീവിതം തള്ളിനീക്കിയിരുന്ന കാലം അയാളോട് കുമ്പസാരിക്കും. എന്നെങ്കിലും തന്റെ ഭര്ത്താവ് മോചിതനാകുമെന്നു, പ്രായോഗികമായി അതിനു യാതൊരു സാധ്യതയുമില്ലെന്നും, കൊളോണിയല് തടവറകളിലെ പതിവുപോലെ അയാള് അവിടെ ഒടുങ്ങുമെന്നും യുക്തിബോധം ബോധ്യപ്പെടുത്തുമ്പോഴും, പ്രാര്ത്ഥനയുമായിക്കഴിഞ്ഞ നാളുകളിലൊന്നില് , അത് സംഭവിക്കാന് പോകുന്നു എന്ന് ആദ്യമായി തന്നെ അറിയിച്ച കരാന്യക്ക് മുന്നില് ഒരു നിമിഷം ദുര്ബ്ബലയായിപ്പോയ കഥ. മുംബിയുടെ സൗന്ദര്യത്തെ എന്നും നോട്ടമിട്ടിരുന്ന കരാന്യ അവസരം മുതലെടുക്കുകയായിരുന്നു. മുംബിയുടെ കുമ്പസാരം നിനച്ചിരിക്കാത്ത ഒരര്ത്ഥത്തിലാണ് മുഗോയെ സ്വാധീനിക്കുക. ഹൃദയഭാരം ഇറക്കിവെക്കാനുള്ള ഒരു വെളിപാടായാണ് അയാള്ക്കത് അനുഭവപ്പെടുക. അങ്ങനെയാണ്, എല്ലാത്തിനും മുമ്പേ തന്റെ മനസ്സിനെ വേട്ടയാടുന്ന പാപം അയാളും ഏറ്റുപറയുക; ആദ്യം മുംബിയോടും, പിന്നീട് സമൂഹത്തോട് തന്നെയും. അത് താനെങ്ങനെയാണ് കിഹികയെ ഒറ്റിക്കൊടുത്തത് എന്നതിനെ കുറിച്ചാണ്. ബ്രിട്ടീഷ് മേധാവി റോബ്സന്റെ രാഷ്ട്രീയ വധത്തിനു ശേഷം, നിഷ്പക്ഷനായി അറിയപ്പെട്ട മുഗോയുടെ അരികില് അഭയം തേടുകയായിരുന്നു കിഹികെ. കലാപകാരികളുടെ ആക്രമണോത്സുകതയോടുള്ള എതിര്പ്പും വാഗ്ദാനം ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്ന പ്രതിഫലത്തിന്റെ പ്രലോഭനവും അയാളെ അതിലേക്കു നയിച്ചിരിക്കാം. സഹോദരന്റെ അന്ത്യത്തില് മുഗോക്കുള്ള പങ്ക് വ്യക്തമാവുമ്പോഴും ഇനിയും രക്തച്ചൊരിച്ചിലിന് കാരണമാവാന് വയ്യെന്ന നിലപാടില് അതൊരു രഹസ്യമാക്കി വെക്കാന് തയ്യാറാവുന്ന മുംബിയുടെ നിലപാടും ഈ ഹിംസാത്മക രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്ത്തനങ്ങളോടുള്ള പ്രതിഷേധമായിക്കാണണം . കലാപകാരികള് നടപ്പിലാക്കിയ ത്യാഗപൂര്ണ്ണമെങ്കിലും മനുഷ്യത്വ ഹീനമായ നടപടികളാണ് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ വില എന്നത്, കുരുതികളിലൂടെ സാക്ഷാത്കരിക്കുന്ന സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെയും നീതിയുടെയും വൈരുധ്യം തുറന്നു കാട്ടുന്നു. നിണത്തില് തിടം വെക്കുന്ന വിത്തുകളാണ് , നോവലിന്റെ തലക്കെട്ടായ ബിബ്ലിക്കല് സൂചനയിലേത് പോലെ, കിഹികയെ പോലുള്ളവര് .
കോണ്റാഡിന്റെ കുര്ട്ട്സിനെ (ഹാര്ട്ട് ഓഫ് ഡാര്ക്ക്നസ്സ് ) ഓര്മ്മിപ്പിക്കുന്ന കഥാപാത്രമാണ് ഡി. ഒ. ജോണ് തോംസണ് . ആദര്ശവാനായി തുടങ്ങി കിരാത നടപടികളിലൂടെ കൊളോണിയല് ദുരയുടെ മലീമസ പ്രതീകമായി ഒടുങ്ങിയ കുര്ട്ട്സിനെ പോലെ “എല്ലാ മനുഷ്യരും തുല്യരായിസൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്ന ആശയത്തില് അധിഷ്ടിതമായി എല്ലാ മതങ്ങളെയും വര്ണ്ണങ്ങളെയും ഉള്കൊള്ളുന്ന ഒരൊറ്റ ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യം " എന്ന ആദര്ശത്തില് പ്രചോദിതനായി മാനവ വംശത്തിന്റെ പുരോഗമനം സ്വപ്നം കണ്ടുകൊണ്ടാണ് അയാളും തുടങ്ങുന്നത്. എന്നാല് പിന്നീട് അയാള് നടത്തുക, കിരാതമായ അടിച്ചമര്ത്തലിന്റെ തേരോട്ടമാണ് . “എല്ലാ പ്രാകൃതരെയും ഒടുക്കിക്കളയുക" (“Exterminate all the brutes!”) എന്ന കുര്ട്ട്സിന്റെ അതേ സ്വരത്തില് "എല്ലാ കൃമികളെയും ഒടുക്കുക" (“Eliminate all the vermin!”) എന്ന് അയാള് തന്റെ 'പ്രോസ്പെരോ ഇന് ആഫ്രിക്ക ' എന്ന മാനിഫെസ്റ്റോയില് നോട്ടു കുറിക്കുന്നു. പീഡന ക്യാമ്പുകളില് അയാളുടെ അത്യാചാരങ്ങള് അതിരുകടക്കുകയും പതിനൊന്നു വിചാരണത്തടവുകാര് കൊല്ലപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നതോടെ അയാള് സ്ഥലം മാറ്റപ്പെടുന്നു. അയാള്ക്ക് പിന്നീടെന്തു സംഭവിച്ചു എന്നത് നോവലിസ്റ്റിന്റെ ഉത് കണ്ഠയാവാത്തതിനു കാരണം, കൊളോണിയലിസ്റ്റ് ലോകക്രമം എന്നതില് അയാള് എന്തിനെയാണ് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത് എന്നതിനപ്പുറം അയാളുടെ വ്യക്തിത്വത്തിലോ പാത്ര സൃഷ്ടിയിലോ നോവല് ഊന്നുന്നില്ല എന്നതുകൊണ്ടാവാം.
'ഇരുതടങ്ങല്ക്കിടയിലെ നദി'യില് വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെയും വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെയും വക്താവായി രാഷ്ട്രീയ പ്രക്രിയയുടെ പ്രസക്തി തിരിച്ചറിയുന്നതില് വല്ലാതെ വൈകിപ്പോവുന്ന വയാകിയേ കുറിച്ച് വെളിപാടിന്റെ മുഹൂര്ത്തത്തില് നോവലിസ്റ്റ് നിരീക്ഷിക്കുന്നുണ്ട്: “ഇപ്പോള് അയാള്ക്കറിയാമായിരുന്നു ഇനിയൊരവസരം കിട്ടിയാല് താനെന്താവും അവരോടു പറയുക എന്ന്. വിദ്യാഭ്യാസം ഐക്യത്തിന്, ഐക്യം രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു...”. പ്രസ്തുത കൃതിയുടെ ഒടുവിലായി എത്തുന്ന തിരിച്ചറിവിന്റെ ആ സൂചനയില്നിന്നാണ് 'എ ഗ്രെയ്ന് ഓഫ് വീറ്റ്" ആരംഭിക്കുന്നത് എന്ന് പറയാം. മുഗോ, ഗികോന്യൊ, കരാന്യാ, മുംബി എന്നീ പ്രാധാന കഥാപാത്രങ്ങളെല്ലാം ഓരോരോ രീതിയില് സ്വാതന്ത്ര്യം എന്ന ലക്ഷ്യത്തെ ഓരോരോ ഘട്ടത്തില് ഒറ്റിക്കൊടുക്കുന്നുണ്ട് . എന്നാല് മറ്റൊരു ഘട്ടത്തില് ഒരു പുതിയ തിരിച്ചറിവിലെന്നോണം അവരില് ജീവിതം തിരിച്ചുകിട്ടുന്നവരിലൊക്കെയും ഒരു പുനരുഥാന സാധ്യത തെളിയുകയും ചെയ്യുന്നു. വയാകിയുടെതില് നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി വീണ്ടും സമൂഹവുമായി കണ്ണിചേര്ക്കപ്പെടുന്നതിന്റെ സൂചനകളിലാണ് മുഗോയും മുംബിയും ഗികോന്യോയും നോവലിന്റെ ഇതിവൃത്തത്തില് സ്ഥിതപ്പെടുന്നത്. എന്നാല് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെയും പുതിയ, കൊളോണിയല് അനന്തര ജീവിതക്രമത്തിന്റെയും അനിവാര്യമായ ഹിംസാത്മക സംഘര്ഷങ്ങള് എന്ന ഇരുണ്ട പ്രവചനസ്വരം നോവലില് മുഴങ്ങുന്നുണ്ടെന്നും നിരീക്ഷിക്കാം. എന്ഗൂഗി ഏറെ താല്പര്യത്തോടെ കണ്ടിരുന്ന ജോമോ കെനിയാറ്റ തന്നെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാരാഗൃഹ വാസത്തിനും, അതുവഴി പ്രവാസത്തിനും ഇടയാക്കിയത് എന്നത് ഇതോടു ചേര്ത്തു കാണാം. ജനകീയമല്ലാത്ത ഇംഗ്ലീഷില് എഴുതിയിരുന്ന കാലത്ത് ഒരു ഘട്ടത്തില് തന്റെ രചനകളെ ഉയര്ത്തിക്കാട്ടിയിരുന്ന കെനിയാറ്റ, തീക്ഷ്ണ സാമൂഹ്യ വിമര്ശനം ഉള്കൊള്ളുന്ന ഒരു നാടകം ഗികുയു ഭാഷയില് തന്നെ രചിച്ചതോടെ അദ്ദേഹത്തെ ദേശ ശത്രുവായി മുദ്രകുത്തുകയായിരുന്നു. പില്ക്കാല രചനകളായ 'പെറ്റല്സ് ഓഫ് ബ്ലഡ്', 'ഡെവിള് ഓണ് ദി ക്രോസ്സ്', 'മാതിഗാരി' തുടങ്ങിയവയില് തന്റെ ഭയങ്ങള് അസ്ഥാനത്തായിരുന്നില്ല എന്ന് നോവലിസ്റ്റിനു ബോധ്യമായതായിത്തന്നെയാണ് വായനക്കാരനും അനുഭവപ്പെടുക.
(നോവല് ലോകങ്ങള്, ലോകനോവലുകള്
-1, ലോഗോസ് ബുക്സ് പേജ് – 84-89)
No comments:
Post a Comment