Hamnet by Maggie O'Farrell

 

ജീവിതം തോല്‍ക്കുന്നിടത്ത് നാടകം എന്തുചെയ്യും!

(ഷേക് സ്പിയറെ പോലെ ഒരു മഹാമേരുവിനെ പിന്‍ നിരയില്‍ നിര്‍ത്തി ലോകമറിയാത്ത / ലോകത്തെ അറിയാത്ത അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യയെ ആഖ്യാന കേന്ദ്രത്തില്‍ കൊണ്ടുവരിക, കാലഘട്ടത്തിന്റെ അജ്ഞതകളും അര്‍ദ്ധജ്ഞാനങ്ങളും കൊണ്ട് ദുരന്തത്തിലേക്ക് നടന്നു നീങ്ങുന്ന കുടുംബത്തെ അവതരിപ്പിക്കുക, ലോകമറിയുന്ന നാടകകാരനെ പരാജയപ്പെട്ട/ വിശ്വസ്തനല്ലാത്ത  കാമുകനും ഭര്‍ത്താവും പിതാവുമായി അവതരിപ്പിക്കുക, ജീവിതം തുടങ്ങുക മാത്രം ചെയ്ത നിഷ്കളങ്കനായ ഒരു കൌമാരക്കാരനെ അവക്കെല്ലാമിടയില്‍ ബലിയാടാക്കി പാത്രസൃഷ്ടി നടത്തുക... ഒരാദ്യ രചനയില്‍ ഒരെഴുത്തുകാരിക്ക് ഏറ്റെടുക്കാന്‍ അത്രക്കങ്ങു സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത വെല്ലുവിളികള്‍ ആണ് ഇവയെല്ലാം. എന്നാലോ, അവിടെയും ഒതുങ്ങുന്നുമില്ല. ലണ്ടനിലെ നാടകവേദിയുടെയും ഒരു ഭാര്യക്കും പൊറുക്കാനാകാത്ത അഗമ്യഗമന ജീവിത രീതികളുടെയും തിരക്കുകളില്‍ ഒരിക്കലും കുഞ്ഞുമക്കളുടെ വിളിപ്പുറത്ത് ഇല്ലാതിരുന്നിട്ടും ആ കുഞ്ഞുമകനും സഹോദരിയും തമ്മിലുള്ള ആത്മൈക്യം തന്റെ നാടകങ്ങളിലെ വിഖ്യാത ഇരട്ടകള്‍ക്ക് പ്രൊടോടൈപ്പുകള്‍ ആക്കി ആഘോഷിക്കുക, അതും പോരാഞ്ഞ് അതേ കുഞ്ഞിന്റെ ദുരന്തത്തെ പ്രചോദനമാക്കി തന്റെ ഏറ്റവും വിഖ്യാതമായ കൃതി രചിക്കുകയും ലോക നാടകാചാര്യ പദവി സ്വായത്തമാക്കുകയും ചെയ്യുക -  ഒരമ്മയ്ക്കും സഹിക്കാനാകാത്ത ഇത്തരം പ്രൊഫഷനല്‍ മികവുകളാണോ ഷേക് സ്പിയര്‍ എന്ന അതികായനെ സൃഷ്ടിച്ചത്?

അതോ,

തനിക്കു കൂട്ടിരിക്കാനാകാത്ത കുഞ്ഞുമക്കളെ നിരന്തരം കൂടെ നിര്‍ത്താനുള്ള അയാളുടെ ഉപായമായിരുന്നോ വയോലയേയും സെബാസ്റ്റ്യനേയും പോലെ തമ്മില്‍ മാറിപ്പോകാവുന്ന ഇരട്ടകള്‍?

അഥവാ, കുഞ്ഞുമകനെ മരണത്തിനു വിട്ടുകൊടുക്കേണ്ടി വന്നതിന്റെ പ്രായശ്ചിത്തമായിരുന്നോ, മകന്‍ (ഹംനെറ്റ്) ഇല്ലാത്ത കാലത്ത് നാടകത്തിലൂടെ (ഹാംലെറ്റ്) അവനെ ഉയിര്‍പ്പിക്കുകയും അവന്റെ ദയക്കുവേണ്ടി ജന്മാന്തരങ്ങള്‍ കടന്നെത്തുന്ന പിതാവിനെ ചിത്രീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ ചെയ്തുവെച്ചത്‌?

പിതാവിന്റെ അഭാവത്തിലും കുഞ്ഞുമക്കളെ ചിറകിനടിയില്‍ ഒതുക്കാന്‍ പാടുപെട്ടു തോറ്റുപോകുന്ന ജനനിയുടെ ദുഖത്തിന്റെ ആഴമാണ് ഉടലിലും ആത്മാവിലും അവരനുഭവിക്കുന്ന അപചയമായി നോവലിസ്റ്റ് വരച്ചുവെച്ചത്.  മഹാമാരികള്‍ക്കുമുന്നില്‍ തളര്‍ന്നു പോകുമ്പോഴും അതിലേറെ അവരെ വേദനിപ്പിക്കുക കുറ്റബോധമാണ്: ഗണികയുടെ തൃക്കണ്ണ് ഉണ്ടായിട്ടും, ആത്മാവിന്റെ കൂടെപ്പിറപ്പായ സഹോദരിയുടെ അതിജീവനത്തിനു പകരമായി വിധിയുടെ മൂര്‍ത്തികള്‍ക്ക് അറിഞ്ഞുകൊണ്ടുതന്നെ സ്വന്തം ഉയിരുകൊടുത്ത കുഞ്ഞുമകന്റെ ദുരന്തം വരുന്നത് അറിയാനായില്ലല്ലോ എന്നതിന്റെ.

മനോവിജ്ഞാനീയ തലങ്ങളില്‍ വായിക്കപ്പെടേണ്ട ഒട്ടേറെ തലങ്ങളുള്ള നോവലാണ്‌ ‘Hamnet.’) 

കോമണ്‍വെല്‍ത്ത് രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള 35 വയസ്സില്‍ താഴെയുള്ള എഴുത്തുകാരുടെ ആദ്യ രചനക്ക് നല്‍കപ്പെടുന്ന വിഖ്യാതമായ ബെറ്റി ട്രാസ്ക് പുരസ്‌കാരം നേടിയ After You'd Gone (2000) എന്ന നോവലുമായാണ് ഐറിഷ്/ ബ്രിട്ടീഷ് എഴുത്തുകാരിയായ മാഗി ഓഫെരല്‍ (Maggie O'Farrell) ഇരുപത്തിയെട്ടാം വയസ്സില്‍  സാഹിത്യ ലോകത്ത് തന്റെ വരവറിയിച്ചത്. ഇതിനോടകം സങ്കീര്‍ണ്ണ ഇതിവൃത്തങ്ങള്‍ക്കും ജീവിതത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനപരമായ അപ്രവചനീയതകളില്‍ ഉലഞ്ഞുപോകുന്ന പാരമ്പര്യ വിരോധികളായ സ്ത്രീ കഥാപാത്രങ്ങളെ ആവിഷ്കരിക്കുന്നതിലും ഏറെ പ്രശംസിക്കപ്പെട്ട ഭാവനാസമ്പന്നമായ എട്ടോളം നോവലുകള്‍ കൊണ്ട് അവര്‍ വലിയൊരു വായനാ സമൂഹത്തെ സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുണ്ട് . *(1).

തന്റെ എട്ടാമത്തെ നോവലായ Hamnet എന്ന കൃതിയില്‍ ചരിത്ര നോവലിന്റെ തട്ടകത്തിലേക്ക് കടക്കുന്ന ഓഫെരല്‍, ‘മാതാപിതാക്കളുടെ ഏറ്റവും വലിയ പേടിസ്വപ്നത്തെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു: ഒരു കുഞ്ഞിന്റെ മരണം’ (Ibid). പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അന്ത്യത്തില്‍ ഇംഗ്ലണ്ടിലെ സ്ട്രാറ്റ്ഫോര്‍ഡ് പശ്ചാത്തലമാക്കുന്ന നോവല്‍, ലോക സാഹിത്യത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധനായ നാടകകൃത്തും ഭാര്യയും പതിനൊന്നുകാരനായ ഏകമകനെ അക്കാലത്ത് (1596) പടര്‍ന്നു പിടിച്ച പ്ലേഗിനു നഷ്ടപ്പെടുന്ന അവസ്ഥ നേരിടുന്നു. നാലുകൊല്ലങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം പിതാവ്, മകന്റെ സ്ഥാനത്ത് അച്ഛന്‍ മരിക്കുന്ന ദുരന്തമുള്ള ഒരു മാസ്റ്റര്‍പീസില്‍ തന്റെ ദുഃഖത്തെ മുഴുവന്‍ ഇറക്കിവെക്കുന്നു.  Hamnet/ Hamlet എന്നീ പേരുകള്‍, Agnes/ Anne എന്നിവ പോലെത്തന്നെ, അക്കാലത്ത് പരസ്പരം മാറി ഉപയോഗിക്കാവുന്നതായിരുന്നു എന്നു ചരിത്രം പറയുന്നു. ഷേക്സ്പിയറുടെ ഭാര്യയുടെ ആനി ഹാതവേ (Anne Hathaway) എന്ന പേര് Agnes  (ഉച്ചാരണം ‘ആന്‍-യിസ്’) എന്ന് തന്നെയാണ് അവരുടെ പിതാവ് മരണപത്രത്തില്‍ എഴുതിയിരുന്നത്. ആന്‍യിസിന്റെ ഭര്‍ത്താവിനെ ‘ഭര്‍ത്താവ്’, ‘പിതാവ്’, ‘നാടകകൃത്ത്‌’, ‘കവി’ (the bard) എന്നിങ്ങനെ ഒട്ടേറെ പേരുകളില്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ‘ലാറ്റിന്‍ ട്യൂട്ടര്‍’ എന്നാണു അധികവും വിളിക്കുന്നത്‌.

1956 ല്‍ ഷേക്സ്പിയര്‍ - ആന്‍യിസ് ദമ്പതികളുടെ മകന്‍ ഹാംനെറ്റ് മരണപ്പെടുന്നതും 1600ല്‍ ഹാംലെറ്റ് നാടകത്തിന്റെ രചനയും കഥാകാലമായി വരുന്ന നോവല്‍ മാറിമാറി വരുന്ന രണ്ടു ആഖ്യാന ധാരകളെ പിന്തുടരുന്നു. ആദ്യത്തേതില്‍ ഹാംനെറ്റിന്റെ മരണത്തിലേക്ക് നയിച്ച സംഭവഗതികള്‍ ആവിഷ്കരിക്കുമ്പോള്‍ രണ്ടാമത്തേത് മാതാപിതാക്കള്‍ കണ്ടുമുട്ടുന്നതും അവന്റെ ജനനവും ചിത്രീകരിക്കുന്നു.

ഇരട്ടകളും വിധിവിളയാട്ടങ്ങളും

പതിനൊന്നുകാരനായ ഹാംനെറ്റ് തന്റെ ഇരട്ട സഹോദരി ജൂഡിത്തിനു ജ്വരവും തൊലിക്കടിയില്‍ ബ്യൂബോസ് തടിപ്പും ബാധിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നു കണ്ടെത്തുന്നതോടെയാണ് ആദ്യ ആഖ്യാനം ആരംഭിക്കുന്നത്. മികച്ച ഹീലര്‍ (വൈദ്യവും മാന്ത്രികവും സമന്വയിക്കുന്ന നിഗൂഡ മധ്യകാല വ്യക്തിത്വം – ‘ഗണിക’) ആയ അമ്മ ആന്‍യിസ് അമ്മ തന്റെ വൈദ്യ സിദ്ധികളുടെ ഉറവിടമായ ഹെര്‍ബല്‍ ഗാര്‍ഡന്‍ പരിചരിക്കാന്‍ പോയിരിക്കുന്നു; നാടകകൃത്തായ അച്ഛന്‍ ലണ്ടനില്‍ തിരക്കിലും. അമ്മയും നാട്ടുവൈദ്യനും എത്തിച്ചേരുന്നത് വരെയുള്ള ഹാംനെറ്റിന്റെ അസ്വാസ്ഥ്യങ്ങള്‍ ഇരട്ടകള്‍ക്കിടയിലെ ആത്മൈക്യം എന്ന വലിയ ഷേക്സ്പിയെരിയന്‍ വിഷയത്തിന്റെ പ്രാഗ്രൂപം ആയി ത്തീരുന്നു. രോഗിയുടെ മരണം ഭയക്കുന്ന വൈദ്യനെ മാറ്റി നിര്‍ത്തി ആന്‍യിസ് തന്റെ സിദ്ധികള്‍ മുഴുവന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഹാംനെറ്റിനും രോഗ ലക്ഷണങ്ങള്‍ ഉണ്ടെങ്കിലും ആരുമത് ശ്രദ്ധിക്കുന്നില്ല. താന്‍ ജീവിതം തുടരുമ്പോള്‍ തന്റെ ഇരട്ട സഹോദരി മരിച്ചുപോകുകയെന്ന ചിന്ത താങ്ങാനാകാത്ത ബാലന്‍ മരണവുമായി ഒരു ഉടമ്പടിയില്‍ എത്തുകയായിരുന്നു: അവന്‍ വസ്ത്രങ്ങള്‍ സഹോദരിയുമായി വെച്ചുമാറുന്നു, മരണമെത്തുമ്പോള്‍ അവളുടെ സ്ഥാനത്ത് കിടക്കുമെന്നും പ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നു. പിറവിയിലേ ഇരട്ടകള്‍ ആയിരുന്ന ഹാംനെറ്റിനും ജൂഡിത്തിനും ഇടയില്‍ വിധിയുടെ വലക്കണ്ണികള്‍ നേരത്തെ കരുതിവെച്ച ചിലതുണ്ടായിരുന്നു: രണ്ടുമക്കളാണ് മരണക്കിടക്കയില്‍ ഒപ്പമുണ്ടാകുക എന്ന പ്രവചിക്കപ്പെട്ടിരുന്നതില്‍ ചകിതയായ ആന്‍യിസ്, എന്നും രോഗപീഡകള്‍ അലട്ടിയ മൂന്നാമാത്തവളുടെ അതിജീവനം നിയതിക്കെതിരായും ഉറപ്പുവരുത്താനുള്ള ബദ്ധപ്പാടിലാണ് മകന്റെ അവസ്ഥ വേണ്ടത്ര കാണാതെ പോയതും. എന്നാല്‍, ഒലീവിയ – ഒര്‍സീനോ ഇരട്ടകളെ പോലെ (Twelfth Night- Shakespeare) മാറിപ്പോകാന്‍ ഇടയുള്ള ഇരട്ടകള്‍ ആത്മാവിനെ കൂടിയാണ് പങ്കുവെച്ചത്. മരിക്കാന്‍ പോകുന്നത് മകനാണെന്ന സത്യത്തിലേക്ക് ഉണരുന്ന ആന്‍യിസിന് അവനെ രക്ഷിക്കാന്‍ ഒന്നും ചെയ്യാനില്ല. പകല്‍ സ്വപ്നങ്ങളില്‍ മുഴുകുന്ന, അതിബുദ്ധിമാനായ പതിനൊന്നുകാരന്‍, ‘ചുറ്റുമുള്ള യഥാര്‍ത്ഥവും തൊട്ടറിയവുന്നതുമായ ലോകത്തിന്റെ അതിരുകള്‍ക്കപ്പുറത്തെക്ക് തെന്നിപ്പോകുന്ന’ തന്റെ പിതാവിന്റെ ജീനുകള്‍ പങ്കുവെക്കുന്നുണ്ട്. മകനില്ലാത്ത ഒരു കാലത്ത് അവന്റെ പേരിട്ട നാടകത്തിലെ (‘Hamlet’) സ്വപ്നജീവിയും ചിന്തകനുമായ നായകനിലൂടെ പിതാവിനു അവനെ ഉയിര്‍പ്പിക്കാനാവുന്ന ജനിതക മുകുളങ്ങള്‍ ഉണ്ടെന്നത്, നോവലിലെ ഒരു കേന്ദ്ര പരിഗണനയായ സര്‍ഗ്ഗസൃഷ്ടിയുടെ നിഗൂഡത വെളിവാക്കുന്നു. ഒപ്പം, മകനെ ഉയിര്‍പ്പിക്കുന്നതിലൂടെ വേണ്ട സമയത്ത് അവനോടൊപ്പം നില്‍ക്കാനാവാതെ പോയ ജനകന്റെ തീരാദുഃഖത്തിനുള്ള പ്രതിവിധിയായും അത് മാറുന്നു. നോവലന്ത്യത്തില്‍, മകന്റെ ദുരന്തം നാടകവിജയത്തിനുള്ള ഉപാധിയാക്കുന്നതിലൂടെ രണ്ടാമതൊരിക്കല്‍ കൂടി തന്റെ മകന്‍ മോഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്ന ഭര്‍ത്താവിനോടുള്ള രോഷത്തെ മറികടക്കാന്‍ ആന്‍യിസിനെ പ്രാപ്തയാക്കുന്നതും ‘എന്നെ ഓര്‍ത്തിരിക്കുക!’ (“remember me!”) എന്ന അന്ത്യവാക്കുകളോടെ മരിക്കുന്ന അച്ഛന്‍ കഥാപാത്രത്തിലൂടെ നാടകകൃത്ത്‌ സ്വയം പ്രായശ്ചിത്തം ചെയ്യുകയായിരുന്നു എന്ന തിരിച്ചറിവിലാണ്. “നോവല്‍ ജീവിതത്തെ കലയാക്കി മാറ്റുന്ന പ്രക്രിയയെ കുറിച്ചും കൂടിയാണ് – അത് ഹാംനെറ്റിന്റെ മരണം എങ്ങനെയാണു അവന്റെ പിതാവിന്റെ ഏറ്റവും മികച്ച നാടകങ്ങളില്‍ ഒന്നിന്റെ സൃഷ്ടിക്ക് ഇന്ധനമായത് എന്നതിനെ കുറിച്ചുള്ള ഓഫെരലിന്റെ വിശദമായ നിരീക്ഷണമാണ് – അതേ സമയം അവര്‍ (ഓഫെരല്‍) സ്വയം അതെങ്ങനെ ആവിഷ്കരിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ ഉത്തമ നിദര്‍ശനവും.” (2). 

ഗണികയും നാടകകൃത്തും     

നോവലിന്റെ രണ്ടാം ധാര ഹാംനെറ്റിന്റെ മാതാപിതാക്കള്‍ കണ്ടുമുട്ടുന്നതോടെ ആരംഭിക്കുന്നു. അച്ഛന്‍ ഒരു ലാറ്റിന്‍ അധ്യാപകനും ചീത്തപ്പേരുള്ള കയ്യുറ തുന്നല്‍ക്കാരന്റെ മകനുമാണ്. അമ്മയാകട്ടെ മരിച്ചുപോയ ഒരു ചെറു ജന്മി (yeoman)യുടെയും വനവാസിയായ മാന്ത്രിക/നാടോടി ചികിത്സകയുടെയും മകളും. അതേ സിദ്ധികള്‍ പകര്‍ന്നു കിട്ടുന്ന മകള്‍ക്ക്, കയ്യിലെ തള്ളവിരലിനും ചൂണ്ടുവിരലിനും ഇടയിലുള്ള മാംസ പേശികളിലെ സ്പര്‍ശത്തിലൂടെ അപരന്റെ ഭാഗധേയങ്ങള്‍ ഗണിക്കാനാവും. അത്തരം ഒരു കൈപിടിത്തത്തിലൂടെ ലാറ്റിന്‍ റ്റ്യൂട്ടറെ കണ്ടെത്തുമ്പോഴേക്കും അമ്മയില്ലാതാവുന്ന ആന്‍യിസ് രണ്ടാനമ്മ ജോവനുമായി സംഘര്‍ഷത്തിലാവുന്നു. ഭര്‍ത്താവിന്റെ പ്രിയങ്കരിയായിരുന്ന ആദ്യഭാര്യയിലെ സ്വതന്ത്രബുദ്ധിയായ                                               സുന്ദരിപ്പെണ്ണിനെ  വെറുപ്പാണെങ്കിലും വനാന്തരത്തില്‍ കഴിയാന്‍ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന നിഗൂഡ സിദ്ധികളുള്ള അവളെ  ഭയവുമാണ് രണ്ടാനമ്മ ജോവാനിന്. ഭര്‍ത്താവിനു ആറു മക്കളെ നല്‍കിയെങ്കിലും മരിച്ചുപോയ ആദ്യഭാര്യ റോവാനിന്റെ മുടിച്ചുരുള്‍ പ്രണയസ്മരണയായി സൂക്ഷിക്കുന്ന അയാളുടെ ഹൃദയത്തില്‍ താനെന്നും രണ്ടാം നമ്പരുകാരിയാണ് എന്ന് അവരും ഖിന്നയാണ്. ജോവാന്റെ എതിര്‍പ്പു മറികടന്നു ലാറ്റിന്‍ ട്യൂട്ടറുമായി അടുക്കുന്ന യുവതി അയാളുമായി സെക്സില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നു. ഗര്‍ഭധാരണത്തെ തുടര്‍ന്നുള്ള ധൃതി പിടിച്ചുള്ള വിവാഹത്തെ ചെറുപ്പക്കാരന്റെ പിതാവ് ജോണ്‍ അംഗീകരിക്കുന്നത് അത് പെണ്‍കുട്ടിയുടെ പിതാവായിരുന്ന,  മരിച്ചുപോയ ചെറുജന്മിയോടുള്ള അയാളുടെ കടബാധ്യത കുറയ്ക്കും എന്നുള്ളതുകൊണ്ടാണ്. ലാറ്റിന്‍ റ്റ്യൂട്ടറോടൊപ്പം സ്ട്രാറ്റ്ഫോര്‍ഡിലേക്ക് പോകുന്ന  ആന്‍യിസ്,  മരിച്ചു പോയ അമ്മയുടെ വാക്കുകകള്‍ക്കനുസരിച്ചു മൂത്ത മകള്‍ സുസാനയെ വനത്തിലാണ് പ്രസവിക്കുന്നത്. കാലം കടക്കവേ ഒരു ഹീലര്‍ എന്ന നിലയില്‍ പ്രസിദ്ധയാകുന്ന അവര്‍ക്ക് രണ്ടാമത് ഗര്‍ഭ ധാരണത്തോടെ ഗര്‍ഭസ്ഥ ശിശുവിന്റെ ലിംഗം ഗണിക്കാനാവാത്തതും ഭര്‍ത്താവിന്റെ അശാന്തിയും വിഷാദരോഗവും ജീവിത പ്രയാസങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. അയാള്‍ സ്ട്രാറ്റ്ഫോര്‍ഡിലെ ശ്വസം മുട്ടലില്‍ നിന്ന് ലണ്ടനിലേക്ക് പോകേണ്ടതുണ്ടെന്നു അവള്‍ക്ക് മനസ്സിലാകുന്നു. പ്രസവാനന്തരം അയാളെ പിന്തുടരാം എന്ന കണക്കുകൂട്ടാല്‍, ജൂഡിത്തിന്റെ ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങള്‍ കാരണം ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടിവരുന്നത്‌ ഭര്‍ത്താവിനെ ലണ്ടനില്‍ തളച്ചിടുന്നു. വിജയിക്കുന്ന നാടകകൃത്ത്‌ ജീവിതത്തില്‍ തോറ്റുതുടങ്ങുന്നത്, ലണ്ടന്‍ നഗരം നല്‍കുന്ന പ്രലോഭനങ്ങളില്‍ അയാളൊരു നല്ല ഭര്‍ത്താവോ, നല്ല പിതാവോ അല്ലാതായിത്തുടങ്ങുന്നതോടെയാണ്.

വിജയിക്കുന്ന നാടകം/ ശിഥിലമാകുന്ന ജീവിതം

നോവലിന്റെ അന്ത്യഭാഗം ഹാംനെറ്റിന്റെ മരണത്തിന്റെ പരിണതികള്‍ പരിശോധിക്കുന്നു. തകര്‍ന്നുപോയ ആഗ്നസ് വീട്ടിലിരുന്നു മകന് വേണ്ടി വിലപിക്കുമ്പോള്‍, ഭര്‍ത്താവ് ദുഃഖം മറക്കാന്‍ ലണ്ടനില്‍ തന്നെ അഭയം കണ്ടെത്തുന്നു. ഇടയ്ക്കിടെ ഗൃഹസന്ദര്‍ശനം നടത്തുകയും ഭാര്യയെയും മക്കളെയും കൊണ്ടുവരാന്‍ വലിയ വീട് കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്യുമ്പോഴും, അയാള്‍ ആന്‍യിസില്‍ നിന്ന് അകന്നു കൊണ്ടിരിക്കുകയും അവളോട്‌ വിശ്വസ്തത പുലര്‍ത്താതെ ജീവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഏതാനും കൊല്ലങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം അയാള്‍ തന്റെ മകന്റെ പേരില്‍ ഒരു നാടകമെഴുതിയിരിക്കുന്നു എന്നറിയുന്ന ആന്‍യിസ് ഞെട്ടിപ്പോകുന്നു. അത് കാണാന്‍ തീരുമാനിക്കുന്ന അമ്മ തിരിച്ചറിയുന്നു: നാടകം മകനെ ഉയിര്‍പ്പിക്കാനും പുത്രനഷ്ടത്തില്‍ സ്വയം സാന്ത്വനിപ്പിക്കാനുമുള്ള പിതാവിന്റെ ഉപാധിയായിരുന്നു.

ഷേക്സ്പിയര്‍ എന്ന പേര് ഒരിക്കല്‍പോലും നോവലില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നില്ലാത്തത് നോവലിസ്റ്റിന്റെ അങ്ങേയറ്റം സുചിന്തിതമായ തീരുമാനം തന്നെയാണ്: ആ പേര് അതൊന്നിച്ചു കൊണ്ടുവരുന്ന അതികായ പ്രഭാവവും (more-than-human image) അതൊന്നിച്ചുള്ള മിത്തുകളും വിധിവിളയാട്ടങ്ങള്‍ക്കു മുന്നില്‍ പകച്ചു പോകുന്ന സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ വിഹ്വലതകള്‍ എന്ന പ്രമേയത്തില്‍ നിന്ന് നോവലിനെ തീര്‍ത്തും അകറ്റിക്കൊണ്ടുപോയേനെ. ഒപ്പം, നോവലിന്റെ കേന്ദ്ര കഥാപാത്രമായ അമ്മയെ നിഴലിലേക്ക് തള്ളുകയും ചെയ്തേനെ. എന്നാല്‍, നോവലില്‍ കാണാനാകുന്ന നാടകകൃത്തിന്റെ പാത്രസൃഷ്ടി ഷേക്സ്പിയര്‍ എന്ന ലോകോത്തര ബിംബത്തെ കുറിച്ച് നല്‍കുന്ന ചിത്രം ഒട്ടും പ്രസന്നമല്ല എന്നു കാണാം. സഹോദരി എലീസയുമായി ദ്രുത വേര്‍ഡ്‌ ഗെയിം കളിക്കുന്നത് പോലുള്ള അപൂര്‍വ്വം സന്ദര്‍ഭങ്ങള്‍ ഒഴിച്ചാല്‍, ആ പ്രതിഭയുടെ മിന്നലാട്ടമെങ്കിലും കാണാവുന്ന ഒന്നുംതന്നെ നോവലിലില്ല. രക്ഷിതാവെന്ന നിലയില്‍ ഒരു പരാജയം, പിതാവെന്ന നിലയില്‍ ആവശ്യമുള്ള ഘട്ടത്തിലൊക്കെ അസാന്നിധ്യം, പൊതുവേ ദുര്‍ബ്ബലന്‍, ഒരു ഘട്ടത്തിലും പ്രചോദിതനല്ലാത്ത പ്രകൃതം – ഇങ്ങനെയൊക്കെയാണ് നോവല്‍ നല്‍കുന്ന ചിത്രം. ആഖ്യാന കേന്ദ്രത്തില്‍ ആന്‍യിസിനെ നിസ്തര്‍ക്കമാം വിധം സ്ഥാപിക്കാനുള്ള വ്യഗ്രത നോവലിസ്റ്റിനെ വല്ലാതെ ബാധിച്ചുവോ എന്ന് തോന്നാം. ആന്‍യിസില്‍ അതീത ശക്തികളുമായി സമ്പര്‍ക്കമുള്ള ദുര്‍മ്മന്ത്രവാദിനികളുടെ നിഗൂഡതയേയും ഒപ്പം വിശ്വസ്തയായ ഭാര്യയും സമര്‍പ്പിതയായ അമ്മയും എന്ന പ്രസന്നതയേയും വിളക്കിച്ചേര്‍ക്കുന്നതില്‍ നോവലിസ്റ്റ് കാണിക്കുന്ന കയ്യടക്കം എടുത്തുപറയണം. സ്വതന്ത്ര ബുദ്ധിയും വിധിവിലക്കുകളെയും രണ്ടാനമ്മയുടെ തിട്ടൂരങ്ങളെയും കാറ്റില്‍ പറത്തുന്ന സ്ഥൈര്യത്തിന്റെ ഉടമയുമായ ആന്‍യിസില്‍ പക്ഷെ മകന്റെ വിയോഗവും ഭര്‍ത്താവിന്റെ അകന്നുപോക്കും സൃഷ്ടിക്കുന്ന ഉലച്ചില്‍ അവളെ തീര്‍ത്തും കീഴടക്കിക്കളയുന്നു. നോവലന്ത്യത്തില്‍ നാം കാണുന്ന ആന്‍യിസ് തീര്‍ത്തും മറ്റൊരാളാണ്: വെറുമൊരു  “ഗ്രാമീണ സ്ത്രീ”, “ഒരു കര്‍ഷകന്റെ മകളെ പോലെ, വയലുകളിലും നാട്ടുവഴികളിലും അലയുന്നു, കുട്ടയില്‍ പുല്ല് ശേഖരിക്കുന്നു, സ്കേര്‍ട്ട് നനഞ്ഞും വൃത്തിഹീനമായും ഇരിക്കുന്നു, കവിളുകള്‍ ചുവന്നും വെയിലേറ്റു കരുവാളിച്ചും ഇരിക്കുന്നു.” മൂത്തമകള്‍ സുസാനക്ക് എന്നും അവഗണിക്കപ്പെട്ടവള്‍ എന്ന വേദന മാത്രം നല്‍കാനേ ആന്‍യിസിനു കഴിയുന്നുമുള്ളൂ. 

പ്ലേഗ്, വനം, സമയം, ചരിത്ര നോവല്‍

കുടുംബത്തിനു അറിയാത്ത, ജൂഡിത്തിനു പ്ലേഗ് അണുബാധയേല്‍ക്കുന്നതെങ്ങനെ എന്ന അന്വേഷണം നോവലിന്റെ ഏതാണ്ട് പകുതിയോളം എത്തുന്ന ഒരു ഭാഗത്ത് സുദീര്‍ഘമായ ആഖ്യാനമായി വരുന്നുണ്ട്: “1596ലെ ആ വസന്തകാലത്ത് ഇംഗ്ലണ്ടിലെ വാര്‍വിക്ക്ഷയറില്‍ പ്ലേഗ് എത്തിയതിന് രണ്ടു സംഭവങ്ങള്‍ പരസ്പര ബന്ധമില്ലാത്ത രണ്ടു വ്യക്തികളില്‍ സംഭവിക്കേണ്ടിയിരുന്നു, എന്നിട്ട് ഈ വ്യക്തികള്‍ കണ്ടുമുട്ടേണ്ടിയും ഇരുന്നു” എന്ന് നോവലിസ്റ്റ് എഴുതുന്നു. ജോലിക്കിടെ അശ്രദ്ധ മൂലം കൈക്ക് പൊള്ളല്‍ ഏല്‍ക്കുന്ന മുറാനോയിലെ ഒരു ഗ്ലാസ് മെയ്ക്കര്‍, അലക്സാണ്ട്രിയയില്‍ വെച്ച് ആഫ്രിക്കന്‍ കുരങ്ങുമായി ചങ്ങാത്തത്തില്‍ ആകുന്ന ഒരു മര്‍ച്ചന്റ് ഷിപ്പിലെ കാബിന്‍ ബോയ്‌, കുരങ്ങിനെ മേല്‍ നിന്ന് വീഴുന്ന അണുവാഹിനിയായ ഈച്ച, ഒരു കൈലേസ് തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളിലൂടെ ഒരു ഫൊറെന്‍സിക്ക് വൈറസ് അന്വേഷകന്റെ സൂക്ഷ്മതയോടെ ഈച്ചയുടെയും വൈറസിന്റെയും മാരക പകര്‍ച്ച നോവലിസ്റ്റ് പിന്തുടരുന്നു. പൂച്ചകള്‍, എലികള്‍, കപ്പല്‍ ജോലിക്കാര്‍, ഓഫീസര്‍മാര്‍, ഗ്ലാസ് മേയ്ക്കര്‍, ഒടുവില്‍ ഗ്ലാസുകൊണ്ടുള്ള മുത്തുകള്‍ അടങ്ങിയ ഒരു പെട്ടി. അതൊടുവില്‍ അക്ഷമയോടെ കാത്തുനിന്ന സ്ട്രാറ്റ്ഫോര്‍ഡിലെ തുന്നല്‍പ്പണിക്കാരിയുടെ വിലാസത്തില്‍ എത്തുന്നു, കുട്ടിയായ ജൂഡിത്ത് കൌതുകത്തോടെ അത് പൊട്ടിക്കുന്നു. ഇക്കഥയൊന്നുമറിയാത്ത അമ്മ കേളികേട്ട തന്റെ സിദ്ധികള്‍ കൊണ്ട് തോറ്റുപോകുന്ന യുദ്ധത്തില്‍ മുഴുകുന്നു. ഒരു തറിയിലെ നൂലെന്ന പോലെ സമയത്തെ പിന്നോട്ടു കറക്കാനയിരുന്നെങ്കില്‍ എന്ന് അവള്‍ ആശിക്കുന്നു. മകന്റെ മരണത്തിനു മുന്നില്‍ പകച്ചു നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ അവള്‍ക്കറിയാം: “ഒരു തിരികെ പോക്ക് ഒരിക്കലും ഉണ്ടാകില്ല. തങ്ങള്‍ക്കു വേണ്ടി ഒരുക്കപ്പെട്ടതെന്തോ അത് പൊളിച്ചെഴുതാനാകില്ല. കുട്ടി പോയി, ഭര്‍ത്താവ് പോകുകായും ചെയ്യും, അവള്‍ ബാക്കിയാകും, പന്നികള്‍ക്ക് എല്ലാ ദിവസവും തീറ്റ കൊടുക്കേണ്ടി വരും, സമയമാകട്ടെ ഒരൊറ്റ ദിശയില്‍ ഓടുകയും ചെയ്യും.” നാനൂറിലേറെ കൊല്ലങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പാണ് ഹാംനെറ്റ് ഷേക്‌സ്പിയര്‍ മരിച്ചു പോകുന്നതെങ്കിലും, ഓഫെരലിന്റെ ആഖ്യാനത്തില്‍ അത് സാര്‍വ്വകാലികത നേടുന്നു എന്നത് ഈ പാന്‍ഡമിക് കാലത്ത് കൂടുതല്‍ വ്യക്തമാണ്‌.

വനാതിരുകളില്‍ കഴിയുന്ന പെണ്‍കുട്ടി എന്ന സങ്കല്‍പ്പത്തിനു Sir Gawain and the Green Knight പോലുള്ള മധ്യകാല ഇംഗ്ലീഷ് റൊമാന്‍സ്/ ഫോക് ലോര്‍ പാരമ്പര്യത്തില്‍ വേരുകള്‍ ഉണ്ടെന്നു ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നു *(3).  തണ്ടക്കയ്യില്‍ ഒരു കെസ്ട്രല്‍ പക്ഷിയേയും കൊണ്ട് തനിയെ കാടോരത്തേക്കു പോകുന്ന പഴയ പ്രസിദ്ധ ഗണികയുടെ അതേ സിദ്ധികള്‍ ഉള്ള മകളെ ആളുകള്‍ ഭയഭക്തിയോടെയും ചിലപ്പോഴൊക്കെ മടുപ്പോടെയും നോക്കി. സഹോദരങ്ങള്‍ക്കു ട്യൂഷന്‍ എടുക്കാന്‍ ഏര്‍പ്പാടാക്കിയ ചെറുപ്പക്കാരനുമായി അവളെ അടുപ്പിക്കുന്നതും ഈ ലോകത്തിലെങ്ങുമല്ലാത്ത രണ്ടാത്മാക്കളുടെ ഒരുമിക്കല്‍ പോലെയാണ്. ജനാലയിലൂടെ കാണുന്ന പെണ്‍കുട്ടിയെ ആദ്യ കാഴ്ചയില്‍ ആണ്‍കുട്ടിയെന്നു ലാറ്റിന്‍ ട്യൂട്ടര്‍ തെറ്റിദ്ധരിക്കുന്നതു ജെന്‍ഡര്‍ സ്വത്വങ്ങളെ കുഴപ്പിക്കുന്ന ഷേക്സ്പിയേറിയന്‍ ശൈലിയുടെ സൂചനയാണ്. ഹാംനെറ്റ് – ജൂഡിത്ത് ഇരട്ടകളിലും ഇത് പ്രകടമാണല്ലോ. വനാതിരുകള്‍ സംസ്കൃതിയില്‍ നിന്നു ദുരൂഹ ശക്തികളുടെ പിടിയിലേക്കുള്ള പിന്മടക്കത്തിന്റെ പ്രതീകമാവുന്നതും അതിന്റെ പേരില്‍ നിഗൂഡ വൃത്തികള്‍ ആരോപിക്കപ്പെട്ടു വേട്ടയാടപ്പെടുന്ന സ്വതന്ത്ര സ്ത്രീത്വവും (‘witch-hunt’) നാഥനീല്‍ ഹോതോണിന്റെ The Scarlet Letter പോലുള്ള മാസ്റ്റര്‍പീസുകളിലും അവതരിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.  

ഏറ്റവും കുറച്ചു സ്രോതസ്സുകളില്‍ നിന്ന് ആരംഭിക്കുമ്പോഴാണ് ചരിത്ര നോവലിസ്റ്റിനു ഏറ്റവും നല്ല കൃതികള്‍ രചിക്കാനാകുക എന്ന നിരീക്ഷണം മാഗി ഓഫെരലിന്റെ ‘ഹാംനെറ്റ്’ എന്ന നോവലില്‍ തികച്ചും സംഗതമാണ് എന്ന് ജെറാള്‍ഡൈന്‍ ബ്രൂക്സ് ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു (Geraldine   Brooks).  ചരിത്രപരമായ വസ്തുനിഷ്ടത നോവലില്‍ അന്വേഷിക്കപ്പെടെണ്ടതുമല്ല. നോവലിന്റെ പ്രമേയം ദുഃഖമാണ്: നമ്മള്‍ എങ്ങനെയാണു അത് അനുഭവിക്കുന്നത്, അതിനോട് പ്രതികരിക്കുന്നത്, അതിനു കൊടുക്കേണ്ടിവരുന്ന വിലയെന്താണ്, അത് ആരെയാണ് മുറിവേല്‍പ്പിക്കുന്നത് എന്നതാണ്.” രോഗബാധിതയായ സഹോദരിക്കുവേണ്ടി പതിനൊന്നുകാരനായ സഹോദരന്‍ സഹായത്തിനായി അര്‍ഥിക്കുമ്പോള്‍ അമ്മ തന്റെ തോട്ടത്തില്‍ തേനീച്ചകളെ പരിചരിക്കുകയായിരുന്നു എന്നത് ആ അമ്മയെ ഇനിയൊരിക്കലും വിട്ടുപോകാത്ത കുറ്റബോധമായി വേട്ടയാടും. എന്നാല്‍, അവര്‍ സ്ഥലത്തുണ്ടായിരുന്നെങ്കില്‍, പ്ലേഗ് കുരുന്നുകളോട് ദാക്ഷീണ്യം കാട്ടുമായിരുന്നോ? പക്ഷെ, ദുഃഖം എന്നത് യുക്തിസഹമായ സമാവാക്യങ്ങളിലല്ല പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്.

മെല്‍വില്ലിന്റെ ക്ലാസിക്ക് (Moby-Dick, Hermann Melville)  തീര്‍ത്തും അവഗണിച്ച ഒരു കഥാപാത്രമായ ക്യാപ്റ്റന്‍ ആഹാബിന്റെ ഭാര്യയെ കേന്ദ്രകഥാപാത്രമാക്കി സെന ജെറ്റര്‍ നാസ് ലുണ്ട് (Sena Jeter Naslund) രചിച്ച “Ahab’s Wife” (1999) എന്ന നോവലിനെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നുണ്ട് ഓഫെരല്‍ നേരിട്ട വെല്ലുവിളി. മെല്‍വില്ലിന്റെ സാന്ദ്ര ഗാംഭീര്യത്തെ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ നിര്‍ത്തി അതിനോടു ചേര്‍ന്ന ഒരു കൃതി രചിച്ചു വിജയിക്കുക എളുപ്പമായിരുന്നില്ല എന്നതുപോലെത്തന്നെ ഇവിടെ ഷേക്സ്പിയര്‍ എന്ന മഹാമേരുവിന്റെ സാന്നിധ്യമാണ് ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ഒന്നായി നോവലിസ്റ്റിനു വെല്ലുവിളി ഉയര്‍ത്തുക. സ്കോട്ട് ലന്റിലും  വെയില്‍സിലും നേടിയ വിദ്യാഭ്യാസവും കഥകള്‍ കേട്ടുവളര്‍ന്ന കുട്ടിക്കാലവും പാട്ടിലും സംഗീതത്തിലും താല്‍പ്പര്യമുണര്‍ത്തിയ സ്കൂള്‍ കാലവും ഓഫെരലിന്റെ കാവ്യാത്മക ശൈലിയേയും പ്രകൃതി വര്‍ണ്ണനയിലെ സുഭഗതയെയും ഉരുവപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ സഹായകരമായിട്ടുണ്ട്.  

     

References:

1).  HELLER MCALPIN, The Real 'Hamnet' Died Centuries Ago, But This Novel Is Timeless, n p r magazine, July 21, 2020

2.  Geraldine Brooks, ‘Shakespeare’s Son Died at 11. A Novel Asks How It Shaped His Art.’,New York Times, July 17, 2020

3. Stephanie Merritt, ‘tragic tale of the Latin tutor’s son, Hamnet by Maggie O’Farrell review’, The Observer Fiction, The Guardian, 29 Mar 2020

 (Madhyamam varika)

(നോവല്‍ ലോകങ്ങള്‍, ലോകനോവലുകള്‍ -1, ലോഗോസ് ബുക്സ് പേജ് – 321-329)

To purchase, contact ph.no:  8086126024

Also read:

Mrs Engels by Gavin McCrea

https://alittlesomethings.blogspot.com/2024/08/mrs-engels-by-gavin-mccrea.html

The Cry of Winnie Mandela (2003), Njabulo Ndebele (South Africa)

https://alittlesomethings.blogspot.com/2024/08/the-cry-of-winnie-mandela-2003-njabulo.html